Jaloers in een relatie
Omgaan met hooggevoeligheid (HSP)
Hooggevoeligheid voor innerlijke en externe prikkels is een persoonlijke eigenschap die veel invloed heeft op hoe je de wereld om je heen ervaart. Hoogsensitieve personen voelen zich vaak anders dan anderen, ervaren intensere emoties en hebben meer tijd nodig om gebeurtenissen te verwerken. Het is erg belangrijk dat iemand met HSP rekening houdt met zijn/haar gevoeligheden omdat er anders problemen kunnen ontstaan. In dit artikel geef ik meer informatie over wat HSP inhoudt en een aantal tips om hiermee om te gaan.
In onze maatschappij is er weinig begrip en waardering voor mensen die gevoeliger zijn dan gemiddeld. Rationaliteit is de norm en wordt veel meer op waarde geschat. Je moet sterk zijn en makkelijk met stress en tegenslagen om kunnen gaan. Er moet gepresteerd worden en gevoeligheid wordt soms als een zwakte of aanstellerij ervaren. Hierdoor kunnen mensen die hooggevoelig (HSP) zijn moeite hebben om goed te kunnen functioneren. En dat terwijl het juist extra belangrijk voor deze personen is om een balans te vinden tussen hun draagkracht en draaglast.
Wat is hooggevoeligheid?
De term is voor het eerst geïntroduceerd door de Amerikaanse psychologe Elaine N. Aron die hier onderzoek naar verricht heeft. Het is een aangeboren aanleg die bij 20% van de bevolking voor komt en mensen gevoelig maakt voor prikkels van binnenuit (emoties, diepe gedachten) en van buitenaf (veranderingen, geluiden, geuren). Ongeveer de helft van de mensen die in therapie gaan zijn hooggevoelig. Dit komt omdat zij meer last kunnen ervaren van negatieve ervaringen in hun jeugd (onveilige hechting) en op volwassen leeftijd (werkproblemen, relatieproblemen). Wanneer HSP personen een veilige jeugd hebben gehad en in een positieve, verrijkende omgeving verkeren kunnen ze hier veel profijt van hebben en helemaal opbloeien. HSP is geen stoornis, maar maakt je wel vatbaar voor bepaalde stoornissen zoals angsten en depressies.
Tips om met overprikkelbaarheid om te gaan
Overactivatie ontstaat wanneer er teveel dingen zijn om te kunnen verwerken en dit leidt tot stress en vermoeidheid. Dit kan ontstaan door een teveel aan prikkels van hoge of lage intensiteit, een teveel aan keuzemogelijkheden, het verkeren in een onbekende omgeving, een onverwachts geluid, sociale overprikkeling of lichamelijke prikkels.
De volgende tips helpen om overactivatie te voorkomen:
Zorg voor een goede balans tussen inspanning en ontspanning
Het is belangrijk om een tussenweg te vinden in de hoeveelheid ervaringen die je te verduren krijgt. Daarnaast zorgt onderprikkeling vanwege angst voor mislukkingen voor een tekort aan positieve ervaringen. Weeg daarom voor jezelf af hoeveel activiteiten je op een dag plant en zorg voor ontspannende activiteiten om weer op te kunnen laden.
Zeg vaker nee
HSPers hebben de neiging zich teveel aan te passen aan de omgeving en hebben moeite met het opkomen voor de eigen grenzen. Waardeer en toon respect voor eigen behoeften om prikkeling binnen de perken te houden. Excuses geven is vaak niet nodig, de meeste mensen accepteren een simpel nee met een korte uitleg.
Bedenk manieren om jezelf te kalmeren
De manier waarop je jezelf het beste kunt kalmeren kan voor iedereen verschillen. Neem bijvoorbeeld een wandeling, bidt, denk aan je geliefde of mediteer. Ook bepaalde voorwerpen, huisdieren en muziek kunnen helpen. Zoek uit wat voor jou het beste werkt!
Leg de nadruk op uitgerust en gezond zijn
Leer je lichaam te observeren zodat je weet waar het behoefte aan heeft. Ga op tijd slapen, eet voldoende en gezond en herstel na ziekte.
Plan rust en hersteltijd in
Na een drukke periode is het belangrijk om weer te herstellen. Neem bijvoorbeeld vakantie of doe meer eenvoudig werk. Ook kun je op het werk korte pauzes inplannen waarop je even je ogen sluit.
Wil je meer weten over HSP? Kom eens praten!
Over de auteur
Drs. Greetje Stomp is psycholoog en eigenaar van Psychologiepraktijk Healthy Minds (Utrecht). Haar streven is om mensen te inspireren en de leuke kanten van psychologie te laten zien door op een persoonlijke, positieve en praktische wijze een oplossing te bieden bij psychische problemen. Haar motto is: "Voor elk probleem bestaat een oplossing!".
Related posts
